Inni i Sprawiedliwi
Inni i Sprawiedliwi ks. Henryk Zieliński
Na rozpoczęcie watykańskiej konferencji trwającej od 4 do 7 kwietnia Polaków zaangażowanych w ratowanie Żydów podczas okupacji niemieckiej odznaczono medalami Sprawiedliwy wśród Narodów Świata.
Ambasador Izraela w Polsce Anna Azari odznaczyła, już pośmiertnie, medalem Sprawiedliwych s. Celinę Anielę Kędzierską ze Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi oraz Zenobię Owczarową i jej matkę Józefę Zychorę. W imieniu s. Celiny odznaczenie przyjęły jej współsiostry zakonne Wanda Mikicka i Teresa Antonietta Frącek, w imieniu zaś pań Owczarowej i Zychory ich najbliższa krewna Bożena Adamska. Panie uratowały podczas okupacji niemieckiej wówczas 12-letniego Marka Orena, który wnioskował o odznaczenie, był obecny na uroczystości i dał wzruszające świadectwo o ich bezinteresownym poświęceniu. Siostra Celina z kolei wraz ze swoimi współsiostrami uratowała około 700 żydowskich i romskich dzieci. Dwoje z nich, Henrietta Kretz i Jerzy Bander, przybyło na uroczystość. Pan Jerzy trafił pod opiekę sióstr jako niemowlę urodzone w niemieckiej katowni i przemycone przez Polaków do zakonnego sierocińca. Łamiącym się głosem opowiadał, jak po latach odkrył, że aby nakarmić najmłodsze dzieci kaszką z mlekiem, siostry i starsze dzieci ukrywane w sierocińcu często głodowały. W części klasztoru kwaterowali żołnierze niemieccy, a mimo to zakonnice ryzykowały, ratując dzieci.
Podniosła uroczystość była mocnym akcentem na rozpoczęcie międzynarodowego, 23. już spotkania katolicko-żydowskiego, które po raz pierwszy odbyło się w Polsce, tym razem na temat „»Inny« w żydowskiej i katolickiej tradycji: uchodźcy w obecnym świecie”. Organizuje je corocznie Komisja Stolicy Apostolskiej ds. Stosunków Religijnych z Judaizmem oraz Międzynarodowa Żydowska Komisja na rzecz Konsultacji Międzyreligijnych. Stronę katolicką reprezentował kard. Kurt Koch, przewodniczący Papieskiej Rady ds. Popierania Jedności Chrześcijan i zarazem przewodniczący watykańskiej Komisji ds. Stosunków Religijnych z Judaizmem. Obecni byli nuncjusz apostolski w Polsce abp Celestino Migliore, przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski abp Stanisław Gądecki, metropolita warszawski kard. Kazimierz Nycz, prymas senior abp Henryk Muszyński oraz bp Mieczysław Cisło, odpowiedzialny z ramienia KEP za dialog z judaizmem. Po stronie żydowskiej obradom przewodniczył Martin Budd, przewodniczący Międzynarodowej Komisji Żydowskiej ds. Konsultacji Międzyreligijnych. Obecni byli naczelny rabin Polski Michael Schudrich oraz przewodniczący Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich w RP Lesław Piszewski.
Kardynał Koch zaznaczył, że Polska jest krajem, w którym wzajemne katolicko-żydowskie relacje mają bogatą, prawie ośmiowiekową tradycję. Przez lata była głównym miejscem schronienia i rozwoju kultury europejskich Żydów. Podkreślił również skalę zaangażowanie Polaków w ratowanie ludności żydowskiej podczas niemieckiej okupacji. Powołał się na słowa papieża Franciszka w rzymskiej synagodze, że katolicy i Żydzi muszą dbać o swoją tożsamość, której podstawy leżą w religii, ponieważ odcięcie się od korzeni zagraża naszym kulturom.
Martin Budd odwołał się do słów św. Jana Pawła II napisanych na 50. rocznicę powstania w getcie warszawskim, że katolicy i Żydzi powinni być wzajemnie dla siebie i dla świata błogosławieństwem. Zauważył, że Warszawa, która podczas ostatniej wojny stała się symbolem zagłady społeczności żydowskiej, dzisiaj staje się miejscem dynamicznego odrodzenia życia religijnego Żydów w Polsce. Przypomniał także, że w ciągu dwutysiącletniej wspólnej historii najpierw to chrześcijanie, a potem Żydzi musieli być uchodźcami, co czyni ich szczególnie wrażliwymi na problemy ludzi prześladowanych.
Wdzięczność odradzającym się ostatnio w Polsce gminom wyznaniowym żydowskim za ich otwarcie na dialog wyraził abp Gądecki. Przypomniał, że o otwarciu Kościoła na Żydów świadczy choćby obchodzony u nas od 1998 r., zawsze przed Tygodniem Ekumenicznym, Dzień Judaizmu w Kościele katolickim w Polsce.
W podobnym duchu wypowiadał się Michael Schudrich. Zaznaczył, że społeczność Żydów
w Polsce doznała wiele dobra od polskich katolików, zaś polscy biskupi i księża katoliccy są w tej sprawie przykładem dla całego świata. – Trzeba tylko prosić Boga, żeby wszyscy Żydzi na świecie mieli tak dobrze jak my – powiedział. – W czasach, kiedy na świecie
w prześladowaniach ginie więcej chrześcijan niż Żydów, potrzeba mocniejszego głosu Żydów w obronie chrześcijan – stwierdził.
Piękną puentę dała ambasador Anna Azari, która odwołała się do swojej przyjaźni
z rzecznikiem episkopatu ks. Pawłem Rytlem-Andrianikiem, mówiącym po hebrajsku
i zaangażowanym w przygotowanie spotkania. Żartowała przy tym, że wspólnota żydowska nie ma chyba jej za złe tego, iż w Polsce częściej chodzi na katolickie Msze Święte niżeli do synagogi.
Idziemy nr 15/2016